Afkijken mag!

Op 25 september doet Basisschool Strijp Dorp in Eindhoven voor de vierde keer mee aan de Nationale Kraanwaterdag. Als trotse drager van het vignet Gezonde School is dit slechts één van de vele initiatieven waarmee de school zich inzet voor het welzijn en de gezondheid van haar leerlingen.

Onderwijs over relaties en seksualiteit laat nog heel wat te wensen over, vinden leerlingen en studenten. Aandacht voor consent, gender en de leuke kanten van seks ontbreekt nog te vaak. Wat kunnen we nog meer leren van het onderzoek Seks onder je 25e?

De post-hbo-opleiding Specialist Sportieve en Gezonde School leidt onderwijsprofessionals op om scholen te begeleiden in de verandering naar een Gezonde School. Projectleider Monique van Ark van Hogeschool Leiden legt uit wat de opleiding inhoudt.

Leerlingen die goed in hun vel zitten, presteren beter: dat weten ze bij scholengemeenschap Huizermaat in het Gooi maar al te goed. Het thema Welbevinden krijgt dan ook continu aandacht en net een beetje extra in de grauwe wintermaanden.

Het Ubbo Emmius heeft alle Gezonde School-certificaten! Corrie Akkerman is Gezonde School-coördinator vanaf het begin in 2015. Ze heeft het gedrag van de leerlingen gezonder zien worden. Ze eten gezonder en gaan minder naar het park om te roken.

Waar begin je als je een Gezonde School wilt worden? Jacky Masseurs van Curio Isk vond zijn weg na een online bijeenkomst van Gezonde School.

Eerst Welbevinden, dan pas de andere themacertificaten van Gezonde School. Directeur Margreet van der Laan van It Tredde Sté legt uit waarom.

Besluit je als school dat je een themacertificaat wilt halen, dan krijg je daar hulp bij van een Gezonde School-adviseur van de GGD. Hoe werkt zo’n samenwerking precies?

‘Bewegend leren is de ambitie van CBS De Hoeksteen’, vertelt beweegcoach Rob Storm. Dát is goed te zien aan de school en het schoolplein.

‘Onze leerlingen bewogen te weinig in de pauzes en er waren vaak conflicten’, vertelt beweegcoach Rob Storm van CBS De Hoeksteen uit Barendrecht. ‘Daarom zijn we gaan werken met juniorcoaches, leerlingen uit de bovenbouw die spellen begeleiden. Het werkt verrassend goed.’

“Door het werken met de Gezonde School-aanpak komt er beweging in alle thema’s van Gezonde School.  Er is meer bewustwording, meer zicht op subsidies en regelmatig komen collega’s op me af met leuke ideeën”.

‘Schrijf een verslag over de Olympische Spelen.’ Dit soort opdrachten kregen studenten van het Noorderpoort in Groningen vroeger als dat ze uitvielen bij sport. Nu is er het Fitcoachtraject: één-op-één begeleiding op maat. Dat gaat uit van wat iemand nog wél kan.

De Maand van de Leuke Seks gaat over de positieve kant van seks: over veiligheid, jezelf mogen zijn, respect hebben voor elkaar, naar elkaar luisteren. Zo wordt het thema bespreekbaar en voelen studenten zich vrij om te zijn wie ze zijn.

Geen wijzende vingertjes, maar creatieve vormen, zoals theater of een spel, openen het gesprek met studenten over seksualiteit. Pas als het onderwerp bespreekbaar is, kun je er op school mee aan de slag.

Wat doe je als een naaktfoto van jou of iemand die je kent rondgaat op het internet? Dat is de insteek van de Educatieve Escaperoom ‘Het stopt bij jou!’ Met dit spel wordt sexting, en tegelijkertijd ook het thema  Relaties en seksualiteit bespreekbaar gemaakt.

Een expert helpt bij neerzetten een duurzame, sekspositieve benadering, ondervond het Koning Willem I College in Den Bosch.

‘Toen we gingen nadenken over een nieuwe methode, hebben we de ouders mee laten denken. Zonder het draagvlak van de ouders werkt het niet; uiteindelijk is het de bedoeling dat zij met hun kind in gesprek gaan over dit onderwerp’, aldus leerkracht Rynco Pierik.

Op de juiste manier ‘nee’ kunnen zeggen als je als kind in aanraking komt met seksueel grensoverschrijdend gedrag. Om dit in goede banen te leiden, werkt ’t Gijmink al enkele jaren met de lesmethode Kriebels in je buik.

In de zoektocht naar een methode voor seksuele opvoeding kwam IKC Wereldwijs uit bij ‘Veiligwijs’. Juist omdat het woordgebruik in deze methode minder direct is en het beeldmateriaal minder open en bloot.

In acht weerbaarheidslessen zoomt entree-opleiding in op zaken als sexting, nee zeggen en grenzen bewaken. De locatie Breda kon hiermee aan de slag dankzij de Stimuleringsregeling Gezonde Relaties & Seksualiteit. 

Online lesgeven en ervoor zorgen dat studenten niet de hele dag achter hun scherm zitten? “Breng ze in beweging door out of the box te denken. Dat kan echt bij elk vak”, zegt Leonoor Ruigrok, docent bij het Mediacollege Amsterdam.

Juist voor een thema als mediawijsheid kunnen scholen niet zonder ouders. Kennis overdragen kunnen scholen goed, maar gedragsverandering is een tweede. Daar hebben ouders en school elkaar voor nodig.

Het leren omgaan met sociale media is voor een groot deel sociale vaardigheid. Daarom gebruikt basisschool Rehoboth voor mediawijsheid ook de methodes voor sociaal-emotioneel leren. 

Ouders willen hun kinderen wel begeleiden bij mediagebruik, maar hebben daar wel vragen over. Logisch, want het is een nieuw onderdeel van het opvoeden. Daarom organiseerde basisschool Rehoboth een ouderavond.

“Ik vind het belangrijk dat iedereen zichzelf kan zijn en open over zijn of haar gevoelens durft te praten. Paarse Vrijdag helpt daarbij. Marian van den Berge, docent Maatschappijleer, gebruikt de al jaren de Paarse Vrijdag Krant in de aanloop naar Paarse Vrijdag. Dit jaar op 10 december.

Zolang ‘homo’ in de maatschappij een scheldwoord is, is het nodig aandacht te vragen voor lhbtiq+’ers”, vindt Josja Postma, docent op het Harens Lyceum in Haren. “Paarse vrijdag is daar een mooie gelegenheid voor.”

Een GSA is een commissie op school met een budget. De GSA helpt om gender en seksuele geaardheid te bespreken. Het doel? Elkaar accepteren en respecteren. Het Hofstad Lyceum in Den Haag heeft zo’n GSA.

“Veiligheid is een kernwaarde voor ons als christelijke school. Ook liefde is essentieel. ‘Heb uw naaste lief,’ staat er in de bijbel. Wij pleiten voor liefde voor iedereen die zich anders voelt. En op wie je ook valt, hier hoor je er altijd bij”, vertelt Wilson Hoogers, docent geschiedenis.

Wat is er voor kleuters nu leuker dan restaurantje spelen en echt soep koken in de klas? Zelf de boodschappen daarvoor doen, op de markt! Leerkrachten Marjan Zwart en Sanne Vos van De Tamboerijn in Gorinchem draaien er hun hand niet voor om.

Veel leerlingen klaagden ‘s ochtends over buikpijn en misselijkheid. Na doorvragen bleek dat ze rond tien uur al vlamtosti’s of zoute, kant-en-klare noodles konden krijgen in de kantine. Het Mundus College nam het beheer in eigen hand én werd een Gezonde Schoolkantine.

Leren wat gezonde voeding is én je zelfvertrouwen opvijzelen. Dat doen de leerlingen van het VierTaal College in Amsterdam tijdens hun interne stage in de Gezonde Schoolkantine. 

Waar komen groente vandaan, hoe worden ze geteeld en geoogst? Meester Willem van het Viertaal College laat het zien in zijn filmpjes uit eigen moestuin.

Als een leerling van het Koningin Wilhelmina College in Culemborg een eind aan haar leven maakt, heerst er naast verdriet ook grote bezorgdheid: hoe kan dit in de toekomst voorkomen worden? Een klein jaar verder zijn er grote stappen gezet. 

De onderwerpen seksualiteit en inclusiviteit gaan pas écht leven, als je leerlingen zelf onderdeel laat zijn van discussies, vindt Marian van den Berge, docent maatschappijleer. Denk bijvoorbeeld aan het wel of niet inrichten van een genderneutraal toilet. Wat vinden de leerlingen daarvan?

Na de suïcide van de leerling wilde het Koningin Wilhelmina College in Culemborg snel tot een goed preventie- en signaleringsbeleid komen. ‘Wij misten kennis en expertise en gingen samenwerken met externe organisaties.’

De leefstijllessen op Noorderpoort in Groningen zijn gebaseerd op het positieve gezondheidsmodel. Door de lessen ontstaat er meer openheid en onderlinge steun onder de studenten.

Een watertappunt op school waar leerlingen hun flesjes of bidons kunnen vullen. Het lijkt zo eenvoudig en logisch, maar toch is het nog niet op elke school te vinden. Hoe pakte Stip VSO uit Utrecht het aan, een watertappunt op school?

Hoe leer je leerlingen dat water drinken lekker, gezond en makkelijk is? Laat ze hun eigen smaakwater maken met stukjes fruit en groente uit de eigen schooltuin!

Het Vista College heeft watertappunten aangelegd. Maar hoe zorg je ervoor dat studenten massaal aan het water gaan? Door promotie in de introductieweek én daarna.

De studenten moesten hun waterflesjes vullen bij de kraantjes op het toilet en dat werkt wat onhandig. Met watertappunten binnen is dat verleden tijd.

Ieder kind heeft recht op een fijne schooltijd. Pesten of gepest worden hoort daar vanzelfsprekend niet bij. Hoe krijg je dat als school voor elkaar? Door kinderen respectvol gedrag aan te leren. Het Kindcentrum De Linge uit Kapelle-Biezelinge zweert al bijna tien jaar bij het KiVa-programma.

Het woord ‘pesten’ wordt in de onderbouw van Koningin Julianaschool in Culemborg niet genoemd. Als kinderen elkaar duwen of uitschelden, grijpen leerkracht terug op hun gouden regel: “Wat ik zeg en doe is ook leuk voor een ander.” Met die benadering voorkom je pesten grotendeels.

Leerlingen met een gele pet op zijn mediatoren bij De Tamboerijn in Gorinchem. Zij helpen hun schoolgenoten bij het oplossen van conflicten als zij dat willen. Het draagt bij aan het voorkomen van pestgedrag.

Het Stanislascollege in Delft werkt hard aan het welbevinden van leerlingen. Waar letten de docenten op, en wat merken de leerlingen daarvan?

Bij OBS De Hasselbraam in Heerhugowaard gaat het werken aan een gezonde leefstijl eigenlijk vanzelf. Door de Gezonde School-aanpak is de school bewust met deelonderwerpen bezig.

Studenten die eenzaam zijn? Wat doe je er als school aan? Het ROC Friese Poort liet studenten in coronatijd zelf zoeken naar wat ze écht misten. Vervolgens bedachten ze samen met creatieve professionals Aandachtje.

Mentorlessen over stress boden eyeopeners aan leerlingen en docenten van het Haarlemmermeer Lyceum uit Hoofddorp.

Leerlingen komen meer in de leerstand door afwisseling van ontspannende en inspannende activiteiten. Vakleerkracht bewegingsonderwijs Nick Keijser vertelt waarom het werkt op De Waterhof in Delft.

Hoe maak je iedereen enthousiast voor het werken aan een gezonde leefstijl? Ib’er Ine Lammerschop vertelt hoe ze het deden op basisschool Sint Oda in Maastricht.

Nicky Freriks geeft les aan groep 7 op De Waterhof en ervaart dagelijks de effecten van de dynamische schooldag. Net als ouders, de directeur en de buurtsportcoach.

Op basisschool Sint Oda in Maastricht werken ze intensief samen. Het doel? Leerlingen in beweging brengen.

Het rondje om de Sloterplas van 5 km is niet zomaar een rondje. Het biedt een sportieve uitdaging en zorgt voor verbinding.

Een duurloop voor ouders en (oud-)leerlingen, een speciale informatieavond met hoogleraar Erik Scherder. Het Calandlyceum in Amsterdam-West maakt werk van ouderbetrokkenheid.

Het Calandlyceum in Amsterdam-West ademt sport. Leerlingen die regelmatig bewegen, zitten lekkerder in hun vel en leren ook beter. Belangrijk, zeker als leerlingen van thuis niet vanzelfsprekend een gezonde leefstijl meekrijgen.

Bij het Calandlyceum in Amsterdam-West gaat het werken aan een gezonde voeding en bewegen hand in hand. Zowel voor de leerlingen uit de Topsportklas als de leerlingen met overgewicht.