Mentorlessen over stress

René Ouwerkerk

Haarlemmermeer Lyceum

Hoofddorp

Mentorlessen over stress boden eyeopeners aan leerlingen en docenten van het Haarlemmermeer Lyceum uit Hoofddorp.

“Kinderen die nu in de brugklas zitten, hebben al vanaf groep 8 te maken met perikelen van de lockdown. En dat is voor de meesten best pittig”, vertelt René Ouwerkerk, coördinator van de brugklas van het Haarlemmermeer Lyceum in Hoofddorp. "Vandaar dat we aan de slag zijn gegaan met Mentorlessen over stress."

lime_links

Over René

Wie
- René Ouwerkerk
Waar
- Haarlemmermeer Lyceum, Hoofddorp
Wat
- Docent aardrijkskunde, coördinator van de brugklas en coördinator Internationalisering van jaar 1, 2 en 3.

Meer conflicten

Na de eerste lockdown eind 2020 kwamen de leerlingen weer op school. “Hoewel de meeste kinderen het fijner vinden op school, moesten ze toch terugschakelen”, zegt René. “Er waren meer conflicten dan normaal in de brugklas. Voor veel kinderen was het lastig om opeens rekening te houden met alle kinderen in de klas. Ook merkten we dat veel leerlingen het online onderwijs stressvol vonden, bijvoorbeeld vanwege de online toetsen.”

blauw_rechts

Over het Haarlemmermeer Lyceum

School
- Het Haarlemmermeer Lyceum
Leerlingen
- Ruim 1.100
Docenten
- 120
Bijzonder
- Het Haarlemmermeer Lyceum biedt tweetalig onderwijs op vwo-, havo- en mavoniveau en daltononderwijs op vwo- en havoniveau. Daarnaast is het een Topsport Talentschool.

Gezonde spanning

De mentoren vonden de training voor Mentorlessen over stress heel interessant. Ze leerden zelf te ervaren wat stress met je doet, hoe je dat kunt voelen in je lichaam en wat het verschil is tussen gezonde spanning en stress.

“De eerste stap is het leren herkennen van stress.”

Ook was er aandacht voor stressbronnen en stressreacties die voor iedereen anders zijn. Mentoren werden zich bewust van hun eigen stress en leerden deze ook signaleren bij de leerlingen. Verder kwam aan bod hoe je het gesprek over stress – vaak toch een taboeonderwerp – goed op gang kunt krijgen in de klas. De eerste stap is het leren herkennen van stress. De volgende stap is het beïnvloeden van gedachten en gedrag.

geel_links

Tips van René

Leer leerlingen 'vieze kikker eerst slikken': niet uitstellen waar je tegenop ziet.
Leer leerlingen het verschil tussen gezonde spanning en een teveel aan spanning: stress.
Leer leerlingen zoeken naar manieren om die spanning te verminderen.
Laat leerlingen nadenken over wat henzelf stress oplevert én oplossingen bedenken. Bijvoorbeeld je telefoon wegleggen als je huiswerk maakt, ’s avonds je tas inpakken of een goede planning maken.
Laat leerlingen elkaar tips geven over het omgaan met stress.
Vraag regelmatig hoe het met je leerlingen gaat. Breng spanning of stress ter sprake.
Wees je bewust van het effect van een mededeling op de leerlingen, bijvoorbeeld over een toets.
Leg duidelijk en volledig uit wat er op leerlingen af gaat komen. Vraag of dit spanning oplevert.

Themaweek

“Wij hebben de vier lessen over stress in een themaweek over stress gegeven. Dat was in november 2020. Dat is een ideaal moment, want de stress loopt op naarmate het schooljaar vordert”, legt René uit. “Later in het jaar hebben de mentoren de opfrislessen gegeven. Voor de leerlingen is het belangrijk dat het onderwerp regelmatig terugkomt. Dan letten ze er weer even op. Zelf hadden we trouwens nog een antistressopdracht aan het lespakket toegevoegd: zentangles, tekeningen die je moet opvullen met patronen. Ondertussen luisterden de leerlingen naar muziek.”

"De stress loopt op naarmate het schooljaar vordert."

Aan de slag

Contact met adviseur

Nieuwsbrief

Experts aan het woord: Emily en Carolien

Wat zou het goed zijn als mensen al jong zouden leren omgaan met stress. Dat was de gedachte van psychologen Emily Brugman en Carolien Wijnker. Daarom ontwikkelden zij samen met scholen het lespakket M entorlessen over stress. “Leren over mentale gezondheid hoort in het onderwijs”, stelt Emily. “De prestatiedruk neemt al jaren toe. Het onderzoek dat Unicef onlangs heeft laten doen naar stress onder jongeren bevestigt dit. Bovendien is de veerkracht van jongeren door corona behoorlijk op de proef gesteld.”

geel_rechts

Tips van Emily en Carolien

Benader stress als iets gezonds: je kunt er beter door presteren.
Je lichaam geeft duidelijk aan wanneer het te veel wordt. Zorg dan voor ontspanning en herstel.
Maak onderscheid tussen stressbronnen en stressreacties. Realiseer je dat iedereen anders reageert op stressbronnen.
Zeg niet ‘Maak je niet druk’ als leerlingen bij je komen met stressklachten. Vraag door.
Betrek ouders bij het leren omgaan met stress.

Signalerende functie

Sommige leerlingen met psychische problemen of stress kloppen bij de mentor aan. “Voor leerlingen die zelf niet aan de bel trekken, vervullen mentoren een signalerende functie”, zegt Carolien. “Het is belangrijk om stress te herkennen bij leerlingen en hen tips te geven om hiermee om te gaan, nog voor de problemen ontstaan. Dat leren we mentoren in de training. Daarna geven zij zelf de mentorlessen aan de leerlingen”.

Minimale voorbereidingstijd

Tijdens de mentortraining op school of online worden mentoren stap voor stap meegenomen in het lesmateriaal. Ze oefenen de actieve werkvormen met elkaar. De lessen zelf vergen nauwelijks voorbereidingstijd. Er is een lessenserie voor de onder- en bovenbouw. Elke lessenserie bestaat uit 4 lessen van 30 minuten en 4 opfrislessen die mentoren eventueel later in het jaar kunnen geven.

Mbo

Zo’n 25 scholen voor havo, vwo en vmbo zijn met de Mentorlessen over stress aan de slag gegaan. In 2022 komt er een aanpast lessenpakket voor het mbo.

Over PSIEG

In 2018 hebben Emily Brugman en Carolien Wijnker PSIEG opgericht. Zij werken als docent-psychologen bij de afdeling Klinische Psychologie van de Universiteit van Amsterdam (UvA).

roze_midden

Gezonde School-activiteit

Na een training geven mentoren kant-en-klare lessen over stress. Mentoren leren stress bespreekbaar te maken: Hoe werkt stress? Wat zijn de signalen? Leerlingen krijgen handige tips om met stress om te gaan. Een thema-avond voor ouders wordt er ook bij betrokken. Mentorlessen over stress is een Gezonde School-activiteit. Scholen kunnen het inzetten om het themacertificaat Welbevinden te halen. Meer informatie vind je in de folder.

Het Haarlemmermeer Lyceum kent veel Engelstalige leerlingen. De presentaties en zelftests over stress zijn vertaald naar het Engels. Heb je daar belangstelling voor, neem dan contact op met PSIEG.

Onderzoek van Unicef naar stress

In 2020 bracht Unicef het onderzoek ‘Geluk onder druk?’ uit. Het is een eerste landelijk onderzoek naar spanning of stress onder jongeren. Speciaal voor jongeren staan de uitkomsten en inzichten van het onderzoek in het online magazine 'Geluk onder druk?'. We stippen enkele uitkomsten aan.

Uitkomsten

27% van de jongeren (10 tot 18 jaar) heeft vaak stress door school of huiswerk. Daarmee wint school(werk) de prijs van de grootste stressbron voor jongeren.
De laatste jaren is de druk die jongeren voelen door schoolwerk flink gestegen. Zij hebben het gevoel de hele tijd te moeten presteren. Ze ervaren stress om toetsen, cijfers en huiswerk.
1 op de 3 jongeren tussen de 12 en 16 jaar voelt regelmatig druk om aan verwachtingen van zichzelf of van anderen te voldoen.
Bijna de helft van de 16-jarigen voelt druk door schoolwerk.
Meisjes voelen meer prestatiedruk dan jongens.
1 op de 10 jongeren heeft stress over de mening van anderen.
1 op de 12 jongeren heeft stress door de situatie thuis.