Escaperoom is booster voor gesprek
De Educatieve Escaperoom maakt studenten van het mbo bewust van de gevolgen van shame-sexting. “Er zijn bijna geen jongeren die nog nooit een foto of filmpje doorgestuurd hebben gekregen”, zegt Wietske Kruyswijk van WiSEducatie, de bedenker van de Escaperoom ‘Het stopt bij jou!’.
Drieluik: Seksuele opvoeding op het mbo? Zo kan het ook!
Lees ook de andere artikelen van dit drieluik:
Hoe maak je relaties en seksualiteit bespreekbaar op het mbo? Een interview met Anna Jansen over seksuele opvoeding op het mbo. Zij is pedagoog en oprichter van De Sekswijzer.
Maand van de leuke seks benadrukt positieve kanten van seks: Het Koning Willem I College uit Den Bosch belicht de positieve kanten van seks en niet alleen de risico’s. Dit doet de mbo-school onder andere met theatervoorstellingen.
Studenten van Landstede MBO in Raalte treffen deze ochtend een nogal rommelig klaslokaal aan. Op de tafeltjes liggen boeken, jassen, schriften en tassen. Het is de opstelling voor de escaperoom die op het programma staat. Het inleidende filmpje laat zien dat Ben een anonieme naaktfoto binnenkrijgt, die hij doorstuurt naar een vriend. Dan blijkt dat het een foto van zijn zusje is. In twintig minuten tijd moeten de studenten vijf raadsels oplossen. De codes die ze vinden vormen het telefoonnummer van Ben. Daarmee kunnen ze de naaktfoto wissen en de shame-sexting stoppen.
Ingrijpend
Hoe ingrijpend shame-sexting voor het slachtoffer kan zijn, maakte Nicolas ter Avest (16) van dichtbij mee. Het overkwam een goede vriend van hem. Veel wil hij er niet over kwijt, dat heeft hij de ouders van de jongen beloofd. Dat het gebeuren erin hakte, is duidelijk. Wat als het hem zelf zou gebeuren? “Ik zou sowieso nooit iemand een foto of filmpje sturen. Maar stel dat, dan zou ik het wel bespreekbaar maken, denk ik. Daarom is het ook goed dat er op school aandacht voor is. En met zo’n creatieve vorm als de escaperoom blijft het ook beter hangen dan wanneer een docent een uur lang aan het praten is.”
Uit de kast
Medestudent Louise de Kruijff (17) is het met hem eens. “Je merkt ook dat iedereen veel opener is tijdens zo’n spel. Je leert elkaar op een ander gebied kennen.” Of ze zelf weleens met shame-sexting te maken heeft gehad? “Nee, wel met een zedendelict twee jaar geleden, ik ben nog steeds op mijn hoede in het donker. Een half jaar geleden ben ik als biseksueel uit de kast gekomen. De reacties zijn niet altijd fijn. Dat maakt het lastig om het erover te hebben, terwijl het normaal zou moeten zijn. Want het is ook gewoon liefde, tussen wie doet er niet toe. Ik vind het dan ook heel belangrijk dat we op school over dit soort dingen het gesprek aangaan, over de regenboogvlag, Paarse Vrijdag en ook over shame-sexting. Als het jou overkomt, wil je ook niks liever dan gesteund worden.”
Domme beslissing
Nicolas vindt het een domme beslissing om een naaktfoto van jezelf naar iemand te sturen. “Dat doe je gewoon niet. Maar doorsturen is nog dommer.” Toch vindt hij de aandacht ervoor wel goed. “Ik heb er nooit eerder les over gehad, maar eigenlijk zou je het al in groep acht mee moeten krijgen. Daarmee kan een hoop ellende worden voorkomen.”
Volgens Louise kan er niet genoeg aandacht voor zijn. “Wij zitten in een leeftijd dat er van alles gebeurt rondom je seksualiteit, en ook online speelt er veel. Om sterker in je schoenen te staan, mogen deze onderwerpen wat mij betreft veel meer terugkomen in de lessen.”
The Voice
Volgens docent en coach Siham Barkkich gaat dat zeker ook gebeuren. “In het tweede jaar hebben we in de lessen Burgerschap al aandacht besteed aan #MeToo. We proberen in die lessen zo veel mogelijk aan te haken bij de actualiteit. De rel rondom The Voice of Holland is aanleiding om het nu ook in het eerste jaar op te pakken. De Educatieve Escaperoom is een mooie kapstok om daarop aan te haken. Het laat zien hoe verschillend meningen kunnen zijn, maar uiteindelijk zie je dat de radartjes door het groepsgesprek wel gaan draaien. En dat is precies wat we willen.”
‘Studenten weten dat seksualiteit bespreekbaar is’
Dankzij de bijdrage van € 5.000 uit de Stimuleringsregeling Relaties & seksualiteit hebben we dit het thema Relaties en seksualiteit een flinke impuls kunnen geven. Het is goed dat studenten weten dat Relaties en seksualiteit op onze school bespreekbaar zijn. Als je ergens mee zit, wil je dat je ergens terechtkunt, en dat is misschien niet altijd thuis”, zegt Evelien Lammers, Gezonde School-coördinator op Landstede MBO.
Activiteiten over Relaties en seksualiteit
Het ROC biedt een behoorlijk breed pakket aan activiteiten rondom dit thema. “Naast de Educatieve Escaperoom, is er de voorstelling ‘Lucy’ van Theater AanZ die we binnenkort weer in huis hebben. En we hebben ook een themaweek met allerlei workshops rondom diversiteit. Het Gezonde School-themacertificaat Voeding willen we graag aanvullen met Welbevinden, Bewegen en sport, en op termijn ook Relaties en seksualiteit.”
Tips van Evelien & Siham
- Wees je als professional bewust van je eigen (voor)oordelen, normen en waarden.
- Zet het thema sexting eens op de agenda van een teamvergadering.
- Stimuleer empathieontwikkeling en neem jongeren serieus.
- Leg de verantwoordelijkheid bij de juiste.
Over ‘Het stopt bij jou!’
De Educatieve Escaperoom is een Gezonde School-activiteit en geaccrediteerd op niveau Wetenschappelijk Goed Onderbouwd. “Met de escaperoom willen we een gedragsnorm neerleggen: het stopt bij jou”, zegt Wietske Kruyswijk van WiS. “Jij bent verantwoordelijk voor wat er op je telefoon staat, dus jij moet kiezen wat te doen. Jongeren geven snel het slachtoffer de schuld, maar het gaat mis bij degene die een foto of filmpje doorstuurt. Laatst had ik een groep jongens die met veel bombarie binnenkwam. Op mijn vraag of ze dachten dat shame-sexting ook op hun school gebeurde, barstte het los. Er ging een filmpje rond dat de helft al had gezien of op zijn telefoon had staan. De andere helft dook er direct op. Van wie is het? Wat staat erop? Dat is precies waar het met de escaperoom over gaat: welke keuze maak je? Dat besef sloeg in als een bom. Het gaat erom het gesprek te normaliseren en het niet pas op gang te brengen als het speelt.”
Tips van Wietske
- Maak shame-sexting proactief bespreekbaar.
- Pak je rol als docent en durf het gesprek aan te gaan.
- Zet de escaperoom in als booster om het gesprek op gang te brengen.
- Zoek de verbinding met leerlingen en bevestig de gedragsnorm.
‘Sexting is op zichzelf helemaal niet negatief’
Een interventie als de Educatieve Escaperoom is een goede manier om sexting bij jongeren onder de aandacht te brengen. Dat vindt ook Anna Jansen, pedagoog en oprichter van De Sekswijzer. “Een wijzend vingertje werkt averechts, maar een creatieve vorm zet juist aan tot denken.”
Seksuele ontwikkeling online
Als expert op het gebied van seksuele opvoeding en ontwikkeling geeft Anna lezingen en trainingen in het onderwijs. “Seksuele vorming wordt op scholen nog te vaak vanuit een negatieve invalshoek belicht”, vindt ze. “Dat gebeurt ook met sexting, terwijl het in zichzelf helemaal niet negatief is. Een groot deel van ons leven vindt nu online plaats, ook seksuele ontwikkeling van jongeren dus. Dat is gewoon een logische verschuiving.”
Verantwoordelijkheid
Een ander verhaal is sexting-misbruik, waarop de escaperoom zich richt. “Met de boodschap dat sexting verkeerd is en dat je vooral je hoofd niet op een foto moet zetten, wek je geen empathie op. Een naaktfoto sturen kan ook heel opwindend zijn, en juist heel intiem. Dus met vragen als ‘hoe ga je om met een doorgestuurde foto’ en ‘hoe weet je of je met iemand in een relatie bent die je kunt vertrouwen’ bereik je veel meer. We weten nou eenmaal dat sexting hartstikke veel gebeurt, en ook dat er misbruik van wordt gemaakt. Waar we nog een slag in moeten maken, is bij wie we de verantwoordelijkheid leggen. Als we blijven zeggen dat degene die de foto stuurt fout is, gaan we daar nooit anders naar kijken. Waar het om gaat, is dat de foto niet mag worden doorgestuurd. ‘Het stopt bij jou’ is dus zeker een goede insteek.”
Toenemende kennis
Volgens Anna is er ‘gelukkig’ wel een verschuiving gaande. “Dat heeft alles te maken met de toenemende kennis over sexting en victim blaming. Ik spreek regelmatig docenten die vinden dat sexting echt niet kan. Maar het gebeurt wel, dus hoe ga je er dan mee om? Dat vergt bij docenten soms ook een innerlijke verschuiving. Vaak ook is het ongemakkelijkheid en onwetendheid. Veel professionals belanden in de praktijk zonder dat omgang met seksuele vorming in hun opleiding aan de orde kwam. Als je dan je eigen taboes hebt én handelingsverlegen bent én je weet niet wat acceptabel is, sta je met lege handen. Terwijl relaties en seksualiteit in het hele onderwijs spelen. Ook als docent Nederlands kun je hierin een belangrijke rol spelen, bijvoorbeeld in de keuzes voor de boekenlijst. En dus moet je er iets mee.”
Tips van Anna
- Wees je als professional bewust van je eigen (voor)oordelen, normen en waarden.
- Zet het thema sexting eens op de agenda van een teamvergadering.
- Stimuleer empathieontwikkeling en neem jongeren serieus.
- Leg de verantwoordelijkheid bij de juiste persoon.
Over Evelien en Siham
- Wie
- Evelien Lammers & Siham Barkkish
- Wat
- Gezonde School-coördinator
- Docent / coach
- Waar
- Landstede MBO, Raalte
- Missie
- Met elkaar kunnen spreken over onze verschillen, maar ons verbonden voelen door onze overeenkomsten.
Over Anna
- Wie
- Anna Jansen
- Wat
- Pedagoog
- Oprichter van De Sekswijzer
- Waar
- O.a. GGD regio Utrecht
- Missie
- Bevorderen van seksuele opvoeding van 0 tot 18 en meer aandacht voor plezier in seks en vooral vrouwelijk seksueel plezier (lees: clitoris).
Over Landstede
- School:
- Landstede MBO, Raalte
- Aantal studenten:
- +/- 1.450
- Aantal medewerkers:
- 170
- Gezonde School sinds:
- 2019
- Themacertificaten:
- Voeding
- Plannen:
- Behalen van de Gezonde School-themacertificaten Welbevinden, Bewegen en sport en (op termijn) Relaties en seksualiteit.
Stappenplan
Zin om aan de slag te gaan met de Gezonde School-aanpak? Lees op gezondeschool.nl hoe je dit doet.
Advies op maat
Je staat er niet alleen voor. De Gezonde School-adviseur helpt je op weg. Neem vrijblijvend contact op.
Blijf op de hoogte
Wil je regelmatig inspiratie ontvangen? Schrijf je dan in voor de nieuwsbrief.