Welke methode kiezen voor seksuele vorming?

“Veiligwijs is een universele methodiek. Door de waardengerichte aanpak kan elke school ermee uit de voeten.”Rynco Pierik doelt daarmee op de verschillende identiteiten van scholen. Of het nu om een protestants-christelijke basisschool gaat – zoals De Wildemaet – om een openbare school, een islamitische school of een school voor speciaal onderwijs; Veiligwijs past bij elk type school. “Dat is de kracht van de waardenbenadering. De waarden respect, veiligheid, liefde en zorg zijn universeel en sluiten aan bij elke cultuur en achtergrond. Dat heb je met een puur christelijke methode minder, en daarom hebben we daar ook niet voor gekozen.”

Voorheen werkte de Elburgse basisschool - overigens geen Gezonde School - met een zelfontwikkelde lesmethode. Die bestond uit een mix van onderdelen van verschillende methodieken, waaronder die van de Rutgerstichting. Nu de overheid stuurt op methoden met kerndoelen die door het RIVM zijn erkend, ging de school op onderzoek uit. Dan kies je volgens Rynco toch voor een methode waarin al die kerndoelen zijn verwerkt. Veiligwijs kwam voor De Wildemaet als beste uit de bus. “De methodiek is laagdrempelig en werkt verbindend”, motiveert hij de keuze. “De kernwaarden zijn zo te verpakken, dat kinderen én ouders er iets mee kunnen.”

De dynamische driehoek kind-school-ouders is juist ook in relationele en seksuele vorming van essentieel belang, zegt Rynco. “Zonder het draagvlak van de ouders werkt het niet; uiteindelijk is het de bedoeling dat zij met hun kind in gesprek gaan over dit onderwerp. Toen we gingen nadenken over een nieuwe methode, hebben we de ouders mee laten denken. Tijdens een informatieavond heeft Arjet Borger, de samensteller van Veiligwijs, de methode toegelicht. Het mooie was dat de ouders vervolgens in groepjes in gesprek gingen over hun eigen seksualiteit en de seksuele opvoeding die ze willen geven. Dat bood een prachtig fundament om met de kinderen in de klas aan de slag te gaan.”

Enkele uitgangspunten van Veiligwijs zijn dat ieder kind uniek is, dat seksualiteit persoonlijk en kwetsbaar is en dat er ruimte is voor verschil. Tijdens de lessen zijn de leerkrachten van De Wildemaet vooral kindvolgend. Rynco: “Laatst had ik het met mijn leerlingen over de verschillende seksuele geaardheden die er zijn. Van het merendeel hadden ze nog nooit gehoord. Dan merk je dat het bij basisschoolleerlingen nog niet zo speelt. Je kunt dan wel alles over de schutting gooien, maar waarom zou je dat doen als ze er nog niets mee kunnen? Dan creëer je meer verwarring dan veiligheid. Tenzij een kind ergens mee komt uiteraard of er tijdens de Bijbelverhalen zaken naar voren komen. Dan moet je er als docent staan.”

Dat gebeurt door het jaar heen. De eigenlijke lessen in het kader van relationele en seksuele vorming vinden plaats in maart rondom de Week van de Lentekriebels. De school trekt dan twee weken uit om alle thema’s van Veiligwijs te behandelen. “Door het onderwerp twee weken lang groot te maken, kun je het stevig neerzetten”, zegt Rynco. “Dat doen we samen met de ouders. Vooraf krijgen ze vragen en ideeën aangereikt, met als doel dat ze zelf al in gesprek gaan met hun kind. Want seksuele en relationele vorming wordt toch grotendeels thuis bepaald, ook al heeft de overheid bedacht dat het ook op school hoort.” Toch komt het volgens Rynco nog steeds voor dat ouders deze kans niet grijpen. “Dan zitten kinderen met hun mond vol tanden in de klas.”

Het is aan de leerkrachten om hier dan zorgvuldig mee om te gaan. “Dat kan best lastig zijn”, beaamt Rynco. “Als leerkracht neem je altijd je eigen identiteit en context mee, zeker als het gaat om dit thema. Je moet jezelf goed kennen om hier goed mee om te gaan. Gelukkig bevat de methodiek een uitgebreide docentenhandleiding, die de juiste handvatten biedt om op de juiste manier te handelen. Voorafgaand aan de lessen kun je bijvoorbeeld vragen beantwoorden over hoe je zelf kijkt naar seksualiteit. Wat is voor jou seksualiteit en waar moet jij dan aan denken? Wat heb je in je opvoeding meegekregen over seksualiteit? Dat soort vragen. Heel nuttig, want je eigen ervaringen en opvoeding bepalen voor een groot gedeelte welke bril je opzet tijdens de lessen.”