Opleiding Specialist Sportieve en Gezonde School: Verrijk kennis en kunde over werken aan een gezonde leefstijl

‘Het thema bewegen krijgt tegenwoordig heel veel aandacht op onze school,’ vertelt Laure Montanus. De docent Beweegwijs van OBS Willespoort in Wilnis glimlacht. Ze is dan ook trots op het resultaat dat ze in relatief korte tijd voor elkaar heeft gekregen. ‘Het waren onze leerlingen zelf, die in een enquête aangaven meer te willen bewegen. Met de kennis van mijn opleiding wist ik precies hoe ik dit kon aanpakken. Mijn plannen gingen nog een stap verder dan bewegend leren en het vergroenen en uitdagend ‘oppimpen’ van ons schoolplein. Er is een werkgroep bewegen gekomen en een jaarlijkse studiedag over onder meer energizers. In de docentenkamer houden we het onderwerp hoog op de agenda door regelmatig met stickertjes inzichtelijk te maken hoeveel iedereen zijn leerlingen op een dag laat bewegen. Dat vinden alle collega’s inspirerend. Daarnaast hebben we gesprekken gevoerd met de ouderraad en contact gezocht met sportverenigingen in de buurt, zodat leerlingen na school kunnen tennissen, voetballen en turnen.’

Laure Montanus is blij met dit brede pakket aan acties die elkaar onderling versterken en bovenal zijn geborgd. Dit had ze niet zo vlot en doortastend kunnen doen zonder de post-hbo-opleiding Specialist Sportieve en Gezonde School (SSGS). Hierdoor wist ze namelijk precies hoe te beginnen en wie erbij te betrekken. Met de opleiding tot Specialist Sportieve en Gezonde School doe je alle kennis en vaardigheden op om zo goed mogelijk aan de slag te gaan met Gezonde School.

‘Wij werkten al langer met de Gezonde School-aanpak,’ vertelt Laure. ‘Daarbij werden we ondersteund door de Gezonde School-adviseur van GGD regio Utrecht. Ik vond de manier van werken zo interessant dat ik mijn kennis over het stimuleren van een gezonde leefstijl graag wilde verdiepen. Daarom ben ik de opleiding Specialist Sportieve en Gezonde School gaan volgen.’ De opleiding, die een jaar duurt, is beschikbaar voor huidige en toekomstige leraren, teamleiders en andere professionals in het primair -, gespecialiseerd - en voortgezet onderwijs en MBO. Er is om de paar weken les, verder komt het aan op thuisstudie. Omdat de stof Laure nuttige handvatten gaf, was dit geen enkele opgave. ‘Integendeel. En de theoretische kennis sloot goed aan op de praktijk zodat ik direct aan de slag kon. Echt een verrijking. Ik weet nu precies hoe ik gezondheidsthema’s hoog op de agenda kan houden en de leefstijl van leerlingen blijvend kan veranderen.’

Een van de dingen die Laura heeft geleerd is het zetten van kleine stapjes en het continu blijven zorgen voor draagvlak. ‘Dat laatste is essentieel om iedereen mee te krijgen voor een blijvend resultaat. Ook ben ik sinds de opleiding alvast onderlegd in álle thema’s van Gezonde School. Dat is fijn, want ook het thema Relaties en seksualiteit staat op de planning bij ons op school. Maar: stapje voor stapje! Om het uiteindelijk net zo in te bedden als het thema Bewegen en sport.’

Wie ook de opleiding tot SSGS’er volgde, is Marlijn van Gent. Ze werkt op het Da Vinci College in Dordrecht, een ROC met maar liefst 9.000 studenten. Op de school staat gezondheid hoog in het vaandel. Marlijn: ‘Je kunt wel focussen op de lesstof maar als studenten niet in goed in hun vel zitten, komen ze niet eens tot leren.’ Daarom is het nodig aandacht te besteden aan een gezonde leefstijl en het welbevinden van je studenten. Niet alleen in de lessen, maar dus ook in de omgeving, signalering en beleid van de school.’ Speciaal om deze reden werd Marlijn enige jaren geleden aangenomen als Gezonde School-coördinator. Toen ze bij het aanvragen van een stimuleringsregeling over de opleiding Specialist Sportieve en Gezonde School hoorde, wist ze meteen: dat is iets voor mij.

‘Ik wilde een verdiepingsslag maken, dat wat we deden op het vlak van gezondheid sterker onderbouwen én borgen. Want de dingen die we organiseerden waren tot dat moment vaak eenmalig. Zoals de Test-je-leefstijldag uit 2021/2022. Deze test geeft studenten inzicht in hoe gezond ze leven en die dag waren er allerlei gezondheidsworkshops te volgen. Het was een groot succes; toch was er geen opvolging en werd er ook niets vastgelegd in beleid.’ Terwijl dát nu juist zo belangrijk is. Losse projecten en eenmalige acties hebben op de lange termijn weinig impact, hoe enthousiast iedereen er ook over is.

Tijdens de opleiding leerde Marlijn precies hoe ze een plan van aanpak maakt om structurele en duurzame veranderingen door te voeren. ‘Tegenwoordig is de Test-je-leefstijltest een vast onderdeel in ons onderwijsprogramma; alle studenten doen die in de vierde of vijfde lesweek van het schooljaar. Zo krijgen we als school inzicht in hoe het gaat met onze studenten. En daar borduren we op voort; er is nazorg, het onderwerp komt aan bod in de studieloopbaanbegeleiding én er is opvolging.’

Via de Gezonde School-aanpak wordt ook gewerkt aan een veilig schoolklimaat. Hierdoor kreeg Marlijn bij de opleiding ook goede handvatten om aandacht te geven aan kindermishandeling en huiselijk geweld. ‘En dat was nodig bij ons, want uit onderzoek bleek dat best wat studenten met een onveilige thuissituatie kampte. Daarvan was maar een klein percentage bekend bij onze aandachtfunctionaris. Ik wist nu hoe ik hier iets aan kon doen. Ik heb ervoor gezorgd dat alle medewerkers van onze school die in contact komen met studenten jaarlijks een training krijgen over hoe je mishandeling kunt signaleren en melden. Zo heeft iedereen dezelfde kennis en blijft het onder ieders aandacht. En dat werkt: afgelopen jaar zijn er veel meer meldingen gedaan waar we actie op konden zetten.’ Zo komt de opleiding SSGS op allerlei vlakken van pas.