Omgaan met discriminatie en uitsluiting

“Een van de levendigste discussies in de appgroep van Duo Penotti was die over Zwarte Piet. Het ging er eerst fel aan toe, maar al snel zag ik mooie ontwikkelingen ontstaan.” Esther Ocheng van het Corderius College in Amersfoort, docent muziek, vertrouwenspersoon en coördinator identiteit, is erg trots op de werkgroep met appgroep. Hierin discussiëren leerlingen en docenten met elkaar over belangrijke thema’s rondom veiligheid.

Vechtpartij

Wat begon met een vechtpartij, is uitgegroeid tot het breed gedragen platform Duo Penotti dat bijdraagt aan een veiliger schoolklimaat. “Een paar jaar werd er gevochten op een plek waarvan leerlingen weleens hadden aangegeven dat ze zich daar niet zo op hun gemak voelden.

'Ik wilde weten wat de jongens bewoog.'

Het ging om een smalle gang, waar vaak groepjes jongens met een niet-Nederlandse achtergrond stonden,” vertelt Esther. “Het waren deze leerlingen die bij de vechtpartij betrokken waren. In plaats van te zeggen: ‘Hé, dit mag niet,’ vroeg ik: ‘Mag ik pauze met jullie houden?’ Ik wilde weten wat de jongens bewoog.”
 

Wit privilege

“Tijdens de pauze begon ik over discriminatie. Met de gedachte: als zij zich veilig voelen, zullen ze ook sneller veiligheid uitstralen. Voelden zij zich weleens eens gediscrimineerd, en zo ja, hoe gingen ze daarmee om? Ik stelde voor om met een aantal geïnteresseerde witte leerlingen naar een documentaire te kijken, Wit is ook een kleur, over wit privilege.

'Waar eerst vooral vooroordelen waren, ontstond nu begrip.'

En om samen na te praten. Dit werd een prachtige ontmoeting tussen leerlingen die normaal gesproken nooit contact hadden met elkaar. Waar eerst vooral vooroordelen waren, ontstond nu begrip. Mensen die elkaar voorheen uit de weg gingen in de bewuste gang, zeiden nu opeens hoi tegen elkaar.”

Verrijkend

Deze ontmoeting verhoogde de veiligheid op school en daarom dacht Esther: laten we vaker van dit soort bijeenkomsten organiseren. Over andere zaken waar leerlingen met een niet-Nederlandse achtergrond tegenaan lopen. Zo was er Elif, die een hoofddoek draagt, die deelde dat zij zich in winkels weleens bekeken voelt. “Ik heb zelfs een keer `Ik hou je in de gaten hè?!’ naar mijn hoofd had gekregen. Terwijl ik gewoon met mijn moeder aan het winkelen was. Zo pijnlijk!” Esther vervolgt: “Daarnaast gingen de gesprekken over uitsluiting in het algemeen, zoals er niet bij horen vanwege je geaardheid.

'Het gaat niet om gelijk, maar om luisteren naar elkaar.'
 

Wanneer een moslim in gesprek gaat met een homoseksuele jongen over uit de kast komen, is dat heel mooi om te zien. Daarbij mag iedereen zichzelf zijn en zijn eigen standpunten hebben. Het gaat niet om gelijk, maar om luisteren naar elkaar.”
 

Doorstart

Door corona kwam dit spontaan ontstane project tot stilstaand, maar toen het schooljaar 2020/2021 van start ging, kwam er een vervolg. Esther: “Leerlingen met veiligheidsissues konden altijd al terecht bij hun mentor of bij de twee vertrouwenspersonen op school, waarvan ik er een ben. Maar het leek mij mooi als er nog meer kwam, iets wat vooral gedragen werd door leerlingen.” Daarom deed ze een oproep in de nieuwsbrief. Daar kwamen 24 leerlingen en 12 docenten op af; inmiddels is dit een groep van ongeveer 80 geworden.
 

Pelgrimstocht

“Met de aanmeldingen van het eerste uur organiseerden we een pelgrimstocht. We liepen een stuk van de Walk of Wisdom, sliepen in een klooster en deden workshops.

'In de leerlingarena delen leerlingen bepaalde dingen en luisteren docenten.'

Hier kwam onder meer een leerlingarena uit voort, waarbij leerlingen bepaalde dingen deelden en docenten niets anders deden dan luisteren. Eén leerling vertelde dat ze het kwetsend vond als anderen aan haar hoofddoek kwamen. Een ander liet los dat ze wel lachte om bepaalde grapjes, maar ze eigenlijk heel pijnlijk vond.”

Duo Penotti

“Toen was de vraag: hoe kunnen we met al deze inzichten concreet iets doen op school? Er kwam een app-groep waar leerlingen problemen kunnen droppen die ze signaleren op school. Dat kan bijvoorbeeld gaan om cyberpesten. Vervolgens kijken we hoe we die problemen kunnen aanpakken.” Inmiddels zijn er drie verschillende leerlingenteams ontstaan. Een van de teams in deze groep geeft lessen aan brugklassers over het thema veiligheid. Een ander team richt zich op Mental Health, en geeft daar lessen over. De GSA, de Gender & Sexuality Alliance van de school, maakt als derde team deel uit van Duo Penotti.
 

Meer smoel

Esther: “Het is heel mooi dat ik daar als vertrouwenspersoon een begeleidende rol bij kan hebben. Het maakt mij beter zichtbaar, leerlingen kunnen me nu beter vinden en kunnen me ook beter plaatsen.

'Leerlingen kunnen me nu beter vinden.'

Het geeft mij meer smoel.” Maar het meeste geniet Esther van de betrokkenheid van haar pupillen. “Hoe mooi is het dat er een groep enthousiaste leerlingen is die iets voor anderen willen betekenen? Er staan drie woorden boven de hoofdingang van onze school: betrokken, verantwoordelijk en veilig. Het zijn precies die waarden die de leden uit Duo Penotti laten zien. Het zijn Corderianen naar ons hart!”

Lees ook:

• Paarse vrijdag op een christelijke school
• Leerlingen geven les aan brugklassers