Hoe zorg je dat iedereen zichzelf kan zijn?

“Leuk die vlaggen, maar ik word nageroepen in de gang.” Zo reageerde een van de studenten van ROC Nijmegen op de regenboogvlaggen die in de school waren opgehangen ter gelegenheid van Coming Out Day. Dat kon niet de bedoeling zijn. “Deze jongen was al vaak uitgescholden,” zegt beleidsadviseur burgerschap Ron van Bergen. “Toen hij dat bespreekbaar wilde maken bij zijn onderwijsteam, kreeg hij van docenten het advies om het van zich af te laten glijden. Dat heeft hij als vervelend ervaren. Begrijpelijk dus dat hij moeite had met het ‘vlagvertoon’.”

Van Bergen ging samen met zijn collega Marloes Blom, regisseur Gezonde School en docent bij de opleiding Sport en Bewegen, het gesprek aan. “Er waren meer studenten die ons deze feedback hadden gegeven. We hebben hen gevraagd wat ze wilden meegeven aan de onderwijsteams. Daar kwamen twee leerzame punten uit. Ten eerste: als je zorg verleent na zo’n incident, richt je dan niet alleen maar op de dader, maar ook op het slachtoffer. En ten tweede: train een onderwijsteam niet in hoe ze moeten omgaan met jongeren die ‘anders’ zijn, maar leer ze hoe je een sfeer van gelijkheid in je klas creëert. Daarmee maak je het namelijk niet bijzonder dat iemand gay is, of een handicap heeft, of een bepaalde culturele achtergrond heeft.”

Dit inzicht past goed bij de opdracht die het ROC zichzelf heeft gegeven: ‘hier kan ik mezelf zijn’. “We realiseren ons dat dat een heel grote opdracht is,” zegt Blom. “Er zijn veel mbo-scholen die te maken hebben met botsingen vanwege culturele en seksuele diversiteit. Niet in elke cultuur wordt geaccepteerd dat je anders bent in seksuele voorkeur. Dan is het niet vanzelfsprekend om elkaar te ‘laten’.” “Ook bij ons op school lopen er jongeren rond die deze boodschap nog niet omarmen,” vult Van Bergen aan. “Het is lastig om daar mee om te gaan. Zo wilden we een social media photobooth maken waar jongeren met een button met daarop ons motto ‘Life is… jezelf zijn’ op de foto konden, met een regenboogvlag op de achtergrond. De facilitaire dienst raadde het ons af, het kon wel eens leiden tot vandalisme.”

“Het is voor heel veel collega’s een lastig onderwerp,” weet Blom. “Ik heb zelf ook alle mogelijke culturele en seksuele diversiteit in de klas gehad. Sommige jongens zeiden: ‘Als je homo bent, ben je ziek, dan moet je dood.’ Dan denk ik: ik kan jouw denkwijze misschien niet veranderen, maar we kunnen het er wel samen over hebben. En je hoeft ook niet alles wat je vindt en wat onaardig is hardop te zeggen.”

Blom besprak met de Gezonde School-adviseur hoe ze het thema Relaties en seksualiteit het beste aan de man konden brengen. “We hebben toen alle cijfers die er voor ons toe deden – zoals dat 30% van de 17- tot 24- jarigen wel eens een vervelende seksuele ervaring heeft gehad - aan de onderwijsteams gepresenteerd. Om te laten zien: dit zijn de geluiden en getallen die leven in Nederland. We hebben verteld welke interventies er zijn en wie je eventueel zou kunnen inhuren. Daar hebben veel teams positief op gereageerd en een aantal teams is met de interventies aan de slag gegaan. Ik hoop dat zij hun ervaringen gaan delen, zodat het als een olievlek kan gaan werken.”

Van Bergen: “In het convenant van SchoolsOUT - een samenwerkingsverband tussen alle scholen in Nijmegen op dit vlak - staat dat in alle curricula burgerschap het thema LHBTIQ+ aan bod komt. Dat is heel algemeen. Onze docenten burgerschap geven aan dat ze er geen moeite mee hebben om het moeilijke gesprek te starten, maar ik denk dat het verstandig is om ze hier alsnog scholing in aan te bieden. Het kan best intimiderend zijn als een student het gesprek aanvliegt met:  ‘Alle homo’s zijn vies.’ Dat vindt niet iedereen makkelijk. Ik denk dat je de docenten in een bepaalde tijd van het jaar kunt inspireren om met dit thema aan de slag te gaan. Door ze daar de middelen voor te geven en naderhand  te vragen of het is gelukt. Ook als het niet is gelukt, is dat interessant. Waarom dan niet?”

Lees ook 'Gezamenlijke activiteitenkalender voor grote thema's'.