Bespreken seksualiteit in de klas steeds normaler

Kinderen begeleiden bij een gezonde seksuele ontwikkeling, met respect voor zichzelf en anderen. Dat beogen de lessen Relaties en seksualiteit, waarvoor Aeresteijn het themacertificaat van Gezonde School heeft. Voorheen deed de school mee aan de Week van de Lentekriebels, een nationale projectweek met lessen over weerbaarheid, relaties en seksualiteit. “Die kon uitlopen tot twee weken, maar dat was het dan”, vertelt Laura. “Door het er de rest van het jaar niet meer over te hebben, droegen we in feite zelf bij aan de taboesfeer rondom seksualiteit. Drie jaar geleden zijn we de lessen binnen de Rutgers-leerlijn ‘Kriebels in je buik’ zelf gaan verspreiden over het jaar. Het onderwerp is daardoor steeds normaler geworden.”

Normaal vak

In de lesweken tussen de vakanties krijgen alle groepen steeds twee tot drie lessen. Zijn er tussendoor vragen, dan kunnen de leerlingen die altijd stellen. In eerste instantie gebeurde dat via de vragenbox, waarin ze anoniem een briefje konden stoppen. Zo kwam een leerling een keer met de vraag op welke leeftijd ze voor het eerst seks zou moeten hebben. Een andere leerling durfde thuis niet te vertellen dat hij ’s nachts in bed een natte droom had gehad. “In het begin werd er van de vragenbox veel gebruik gemaakt, tegenwoordig vragen ze het gewoon in de klas”, zegt Laura. “Blijkbaar is de sfeer zo veilig, dat de drempel weg is. Daar werken we ook bewust aan. Als er een goede basis is, merk je dat de lessen over relaties en seksualiteit ook makkelijker gaan.”

Social media

Ook de media spelen daarin een rol. Via social media en games komen kinderen steeds meer in aanraking met het onderwerp. “Op social media gebeurt van alles waar ze vaak geen weet van hebben, en er komt steeds meer bij”, aldus Laura. Neem sexting, het versturen van seksueel getinte foto's of filmpjes naar een vriend of vriendin. “Toen ik hier acht jaar geleden begon was dat echt nog niet aan de orde. In extra workshops in groep 7 en 8 gaan we hier nu dieper op in. En twee keer per jaar komt Bureau Halt in groep 8; dan zijn de social media ook onderwerp van gesprek. Halt stipt ook de andere kant van het verhaal aan: wat zijn de gevolgen als jíj foto’s of filmpjes van iemand plaatst? Dat maakt altijd wel indruk.”

De thema’s die in de reguliere lessen aan bod komen zijn divers. In de lagere groepen gaat het bijvoorbeeld over het lichamelijke verschil tussen jongens en meisjes; in de hogere klassen worden thema’s als vriendschap en verkering, ongesteldheid en besnijdenis behandeld. Die laatste kan lastig zijn. “We kijken altijd goed naar de samenstelling van de klas. Meisjes en jongens bij wie dit thema kan spelen vanwege hun achtergrond mogen zelf beslissen of ze er die les bij zijn”, vertelt Laura. “Over het hebben van seks wordt altijd wel wat lacherig gedaan. Ik begin de les dan door het woord seks op het digibord te zetten en de leerlingen alle mogelijke synoniemen te laten roepen. Dan is alles al gezegd en de lading eraf.”

Digitaal

Wat de leerlijn van Rutgers volgens Laura zo goed maakt is dat het digitaal is, en dus actueel. Scholen hoeven geen boeken aan te schaffen die over een paar jaar achterhaald zijn. En de inhoud sluit goed aan op de belevingswereld van kinderen. Ook voor de leerkrachten is het een prettig programma. “De handleiding leidt je eenvoudig door de lessen heen, ook als het niet je favoriete vak is. Mijn uitgangspunt is dat kinderen alles aan me mogen vragen, maar dat ze niet overal antwoord op krijgen. En dat geldt andersom ook. Zo kunnen zowel leerkrachten als kinderen hun eigen grenzen bewaren.”