Als onderwijsprofessional herken je dit waarschijnlijk: juist de leerlingen of studenten die lekker in hun vel zitten doen het goed op school. Ze hebben hun huiswerk af, maken makkelijk vrienden en sporten regelmatig. Je kunt je leerlingen of studenten helpen om lekkerder in hun vel te zitten door te investeren in sociaal-emotionele vaardigheden. Daarmee help je hun welbevinden vergroten. En dat draagt weer bij aan beter functioneren op school. Hoe werkt dat?
De voordelen van goede sociaal-emotionele vaardigheden
Goede sociaal-emotionele vaardigheden kunnen bijdragen aan meer zelfvertrouwen en betere schoolprestaties. Leerlingen en studenten die sociaal-emotioneel vaardig zijn hebben bovendien minder kans op het ontwikkelen van probleemgedrag en bouwen hechtere relaties op.
Aan welke vaardigheden moet je dan denken? Een greep: gevoelens herkennen en ermee omgaan, vriendschappen aangaan, sociale druk weerstaan, je inleven in anderen, verschillen accepteren, samenwerken, en conflicten oplossen.
De school als proeftuin
Als professionals in het onderwijs kunnen jij en je collega’s hierin veel betekenen. De ontwikkeling van sociaal-emotionele vaardigheden gebeurt immers voor een belangrijk deel op school, waar veel sociale interactie is met leraren en leeftijdsgenoten. Op school en in de omgeving daaromheen, kun je leerlingen of studenten dus ondersteunen om deze vaardigheden goed te ontwikkelen.
Voor leerlingen en studenten die opgroeien in ongunstige omstandigheden heeft de school een extra belangrijke rol. Denk aan omstandigheden als armoede, traumatische gebeurtenissen of psychische problemen (KOPP/KOV) in de thuisomgeving. Sociaal-emotionele vaardigheden versterken kan bijvoorbeeld door aandacht te hebben voor emoties in de klas. Of door leerlingen en studenten te leren ruzies op te lossen door erover te praten.
Aan de slag met welbevinden
Wil je meters maken op het gebied van welbevinden? Ga dan aan de slag met het thema welbevinden
Welbevinden in het primair onderwijs
Welbevinden in het gespecialiseerd onderwijs
Geef leerlingen en studenten de juiste tools
Met goed ontwikkelde sociaal-emotionele vaardigheden geef je leerlingen en studenten tools waarmee ze hun welbevinden kunnen vergroten. En die ze helpen omgaan met uitdagingen in het leven, waaronder op hun (toekomstige) werk en op school.
Denk aan omgaan met heftige emoties of conflicten met vrienden. Of de druk van school en van sociale media om aan bepaalde normen te voldoen. Dit is allemaal van invloed op hoe een leerling of student zich voelt.
Lekker in je vel leert beter
Wanneer leerlingen en studenten beter kunnen omgaan met tegenslag, houden ze mentaal ruimte voor school. Vooral zij die moeite hebben met cognitief leren, en thuis niet gestimuleerd worden om hun sociaal-emotionele vaardigheden te ontwikkelen, hebben er baat bij. Investeren in sociaal-emotionele vaardigheden is dus een logisch onderdeel van werken aan welbevinden op school.
Maar dit doe je als leerkracht of docent niet alleen. Het is geen trucje of one-size-fits-all. En het is niet alleen een zaak tussen een individuele leerling, student of leraar. Scholen die met succes sociaal-emotionele vaardigheden versterken, doen dit vanuit een integrale aanpak. Uit wetenschappelijk onderzoek weten we dat zo’n duurzame, gezamenlijke werkwijze het beste werkt.
Tips voor welbevinden op school
- Werk met de Gezonde School-aanpak op een integrale wijze aan de sociaal-emotionele vaardigheden en het welbevinden van leerlingen of studenten. Bekijk hoe je dat doet in het primair onderwijs, gespecialiseerd onderwijs, voortgezet onderwijs of mbo.
- Check de handreiking Preventief werken aan sociaal-emotionele ontwikkeling en welbevinden van het Trimbos-instituut.
- Ga aan de slag met een Gezonde School-activiteit voor het thema Welbevinden. De meeste Gezonde School-activiteiten bestaan in ieder geval uit lesmateriaal en handleidingen.
- Kijk voor verdieping eens op Welbevindenopschool.nl of lees Integraal werken aan welbevinden op school: de inzichten uit onderzoek op een rij (trimbos.nl).
Over Pharos en het Trimbos-instituut
Dit artikel is in stand gekomen in samenwerking met Pharos en het Trimbos-instituut. Pharos en het Trimbos-instituut werken samen aan Welbevinden op School en zijn voor Gezonde School kennispartners voor het thema Welbevinden.
