Leerlingen verleiden met een gezonde kantine

Zorgen voor een gezonde voedselomgeving is best een uitdaging. “Rondom scholen en overal om ons heen is een groot aanbod van ongezonde producten”, vertelt Liesbeth Velema, expert voeding en gedrag bij het Voedingscentrum.  “Aanbiedingen op blikjes energiedrank en frikandelbroodjes zijn aantrekkelijker dan het maken van een gezonde keuze. Ook de sociale norm onder jongeren speelt daarbij een grote rol.”

“Gelukkig zijn er wel een hoop scholen die gemotiveerd zijn om te werken aan een gezond voedselaanbod op school en dit ook heel vanzelfsprekend vinden.” 65 procent van de scholen in het voortgezet onderwijs en mbo werkt succesvol aan een gezondere en duurzamere kantine.

Gezonde eetgewoonten met gezonde kantine

Een Gezonde Schoolkantine is een van de manieren om de voedselomgeving gezonder te maken en om gezondere voedselkeuzes bij leerlingen te stimuleren. “Leerlingen brengen elke dag veel tijd door op school, dus het is essentieel dat we een gezonde en veilige omgeving bieden”, vindt Liesbeth.

Docent Daan Zalmé ervaart dit ook zo het Roland-Holst College. De school de Richtlijn Eetomgevingen voor Scholen. “We geloven dat gezonde eetgewoonten een cruciale rol spelen in het welzijn van onze leerlingen. Sinds de implementatie van dit programma hebben we onze aanpak van voeding op school aangepast door meer nadruk te leggen op educatie over gezonde voeding, het aanbieden van gezonde opties in onze kantine en het stimuleren van actieve participatie van leerlingen in voedingsgerelateerde activiteiten.”

Ook Liesbeth benadrukt het belang van educatie. “Het liefst zien we dat voedseleducatie vanzelfsprekend is zolang je op school zit, zodat leerlingen weten wat gezond en duurzaam eten is en hoe ze worden verleid in de huidige voedselomgeving. Dat is het helaas niet.” De Gezonde School-activiteit Weet wat je eet zorgt gelukkig wel voor goede resultaten. “In schooljaar 2022-2023 hebben 17.000 leerlingen dit lesprogramma doorlopen en we zien écht dat kinderen hierna meer vertrouwen hebben in het maken van gezonde en duurzame keuzes.”

Het Roland-Holst College heeft diverse initiatieven geïmplementeerd. “We betrekken onze leerlingen bij voedingsgerelateerde activiteiten en bieden kooklessen, proeverijen van gezonde snacks en projecten waarin ze zelf gezonde maaltijden samenstellen aan”, vertelt Daan. Daarnaast werkt de school samen met lokale gemeenschappen om gezonde voeding te promoten en organiseren ze workshops over voedingseducatie. “Een leuk voorbeeld is de samenwerking met ‘Groenzicht’ in Loosdrecht, waar we komen voor de moestuin.”

De gezonde schoolkantine van het Roland-Holst College is dus een succes. “We hebben een uitgebreid assortiment aan gezonde en betaalbare opties, waaronder vers fruit, goed belegde broodjes, yoghurt en pastamaaltijden. Bovendien zijn de gezonde producten betaalbaar gemaakt.”

Elke stap telt

Anders omgaan met de begroting is voor sommige scholen een struikelpunt, weet Liesbeth. “Een gezonde schoolkantine vergt een investering van de school, omdat gezond aanbod meestal duurder is en je op sterk bewerkte producten meer geld verdient. Bovendien hebben sommige scholen deze extra inkomsten op de begroting staan.”

Daan vindt het bijdragen aan de gezondheid van leerlingen desondanks van cruciaal belang en weet uit ervaring hoe je kunt beginnen aan gezondere voeding. “Kijk als school waar verbeteringen mogelijk zijn en probeer waar mogelijk actie te ondernemen. Dit kan al beginnen binnen je eigen lessen. Houd het haalbaar en praktisch. Als je meer ambitie hebt, overweeg dan om steun te zoeken bij je schoolleiding om een specifiek project op te zetten. Elke kleine stap telt, dus kijk waar jij kunt bijdragen en maak gebruik van de beschikbare middelen en kansen.”

Gewoon doen

Liesbeth wil nog iets meegeven over weerstand. “We zijn vaak bang voor weerstand bij een verandering. Meestal komt weerstand maar van een kleine groep of enkeling, de mensen die blij zijn hoor je niet. En uiteindelijk wennen de meeste mensen snel aan bijvoorbeeld een veranderd aanbod in de kantine. Het helpt ook om de veranderingen gewoon ‘te doen’ en niet van tevoren uit te leggen. Uit onderzoek weten we dat veel mensen graag minder verleid worden door ongezonde snacks, want als ze het zien gaan ze het kopen, terwijl ze hadden voorgenomen het niet te doen. Dat is hoe we zijn geprogrammeerd. Je bewijst mensen een dienst ze te verleiden met lekker gezond en duurzaam aanbod. Het is je verantwoordelijkheid als aanbieder.”