Unieke aanpak in Nijmegen: een gezamenlijk alcohol- en drugspreventiebeleid

Midden in de coronatijd was er op een Nijmeegse middelbare school een incident rondom drugs. Vervolgens werd er een brief met de zorgen naar de ouders gestuurd. Dit nieuws haalde de krant. “Dit was een incident op een bepaalde school”, legt Gisèle van verslavingsinstelling IrisZorg uit. “Maar dit speelt natuurlijk overal. Bovendien wil je voorkomen dat scholen te boek komen te staan als ‘drugsschool’. Vanuit die middelbare school en het bestuur van @voCampus, bestaande uit veertien scholen in het Rijk van Nijmegen en het Land van Maas en Waal, kwam vervolgens de vraag: “We moeten hier iets mee, kunnen jullie ons helpen?"

Alle middelbare scholen van Nijmegen hebben toen samen met GGD en Iriszorg de koppen bij elkaar gestoken om het middelengebruik te bestrijden. “Er is in april 2022 een bijeenkomst georganiseerd met het bestuur van @voCampus, en meer dan 50 directeuren en zorgcoördinatoren van de scholen. We zijn toen gezamenlijk in de aula van een middelbare school in de cijfers gedoken en hebben de bereidheid en motivatie bij de scholen gepeild.”

Geraldine Mulder van GGD Gelderland-Zuid, vertelt dat zes scholen enthousiast waren om actief mee te denken en een beleid op te stellen. “Uiteindelijk kwam daar ook nog de Vrije School bij en hebben we het Trimbos Instituut aangehaakt.” Er is voor 'Helder op School' gekozen, een erkende Gezonde School-activiteit van het Trimbos. “Een ontzettend zinvol preventieprogramma dat ook de ouders meeneemt en informatie geeft. Ouders zijn namelijk héél belangrijk in de preventie van alcohol en drugs onder jongeren. We geloven dat zij de meeste invloed hebben op de keuzes die kinderen maken,” legt Gisèle uit. “En er werd al vanuit sommige scholen met Helder op School gewerkt”, voegt Geraldine toe. “Maar dat er nu écht voor alle scholen een beleid werd opgesteld is uniek.” 

“Dat nu voor alle scholen in de gemeente Nijmegen een gezamenlijk beleid rondom alcohol- en drugspreventie is opgesteld, is uniek”

- Geraldine Mulder van GGD Gelderland-Zuid, regio Nijmegen 

Ook kregen ze steun vanuit de gemeente. “Grete Visser, wethouder Wonen, Zorg en Onderwijs van de gemeente Nijmegen was ook betrokken. “We wisten dat er iets groots moest gebeuren, dus we hebben de gemeente vroeg in het proces betrokken. Het feit dat we de gemeente, het bestuur van de scholen, de GGD én de verslavingszorg allemaal bij elkaar hadden, was heel belangrijk. Dat is wel een voorwaarde om dit te laten slagen.”

Gisèle en Geraldine benadrukken hoe hecht de GGD en IrisZorg samenwerken. “Bij IrisZorg werken adviseurs en bij GGD zijn Gezonde School-adviseurs betrokken. Daardoor zijn op alle scholen mensen betrokken die dat extra zetje kunnen geven. Maar daarnaast komen we elkaar ook tegen in de wijk en treffen we elkaar op gemeenteniveau veel. Dat heeft er echt voor gezorgd dat dit zo’n succes is”, legt Gisèle uit. 

Tijdens het opstellen van het beleid kwamen er mooie gesprekken op gang, vertellen Geraldine en Gisèle. “Als het om jongeren en NIX18 gaat, vinden scholen het heel logisch. Maar het beleid gaat verder dan dat. Docenten hebben een voorbeeldfunctie. Dus hoe ga je om met drugs, roken en alcohol tijdens buitenschoolse activiteiten?”, legt Geraldine uit. “Drugs was geen probleem, rokende docenten zeiden dan wel even een blokje om te gaan, maar alcohol leek toch lastiger. Je komt ook aan het gedrag van mensen zelf.”  

“Het liefst wilden we in het beleid opnemen dat het nuttigen van alcohol tijdens buitenschoolse activiteiten helemaal niet is toegestaan”, vertelt Gisèle. “Zien drinken, doet drinken. Maar dat bleek toch ingewikkeld. Dat schuurt dan toch op de een of andere manier.” Uiteindelijk hebben ze in het beleid opgenomen dat ze hierin de wet volgen en dat niet meer dan één of twee consumpties zijn toegestaan. “Dat is ook onder het mom van veiligheid erg belangrijk”, benadrukt Gisèle.

Gisèle vindt dat er beter en intensiever contact is met de scholen. “Wij worden nu vaker bij zorgelijke situaties betrokken. Beleid was altijd vaak de meest ondergesneeuwde peiler. Ouderavonden organiseren en een lesmodule hier en daar, lukte nog wel. Maar nu zijn er regels en daarmee leg je de basis.”  

Ondanks dat er al hele mooie stappen zijn gezet, hopen ze nog verder door te pakken. “Er zijn nog steeds drie scholen die we graag betrekken”, vertelt Gisèle. “Ook moeten we met de beleidsgroep bij elkaar komen voor een evaluatie. Waar staan we nu, waar gaan we heen en wat is daar voor nodig? En natuurlijk zal er ook wat extra bijsturing nodig zijn, zodat we het succes blijven doorzetten”, voegt Geraldine aan toe. “Daarnaast is er vanuit de @voCampus de vraag gekomen of we ook beleid kunnen opstellen over telefoongebruik in de klas.”  

Ook gaan ze de komende twee jaar aan de slag met de studenten van Nijmegen. “We hebben nu het voortgezet onderwijs, maar willen ook de mbo’s, het hbo en de universiteit van beleid voorzien op het gebied van alcohol- en drugspreventie. En ook mentaal welbevinden”, vertelt Gisèle. “En vanuit andere gemeenten is er ook interesse. De gemeente Groningen is hier nu mee bezig en er zijn nog andere gemeenten die interesse hebben. Maar voor nu zijn we de eerste grote gemeente die dit zo heeft ingezet, en daar zijn we erg trots op.”