Mediawijsheid nu extra belangrijk

Hij geeft het toe, er zijn regelmatig avonden dat hij ‘heel even’ naar een TikTokfilmpje kijkt. Om opeens te ontdekken dat hij al uren verder is. “Dan voel ik me behoorlijk sullig. En denk ik: wat had ik wel niet allemaal kunnen doen met die tijd? Toch kan het een volgende avond zo weer gebeuren.” Benjamin (17) is een van de studenten van het Mediacollege Amsterdam die deze ochtend les krijgen over mediawijsheid. Het is een les die wordt bijgewoond door podcastmaker Maarten Dallinga die een podcast maakt voor Gezonde School. Er wordt volop gediscussieerd aan de hand van vragen en cijfers.  

Dat 37% van de jongeren vindt dat het beeldscherm een negatieve invloed heeft op hun concentratie, wisten de studenten wel zo ongeveer.

"Praten maakt heel wat los."

Dat zo’n 80% een beeldscherm gebruikt voor me-time, ook. Toch maakt praten over deze onderwerpen heel wat los. De studenten, zelf tussen de 16 en 23 jaar, blijken zich zorgen te maken over jonge kinderen die constant aan hun mobieltje zitten geplakt. “Het is onze taak om hen het goede voorbeeld geven,” stelt Benjamin.

‘Prachtig’ noemt Leonoor Ruigrok, docent storytelling audiovisueel en creativiteit, het inzicht van Benjamin. “Deze bewustwording is zo belangrijk. Wij doen op onze school veel aan mediawijsheid. Er is een practoraat, een expertisecentrum hier op school, dat zich in het onderwerp verdiept. We geven er ook onderwijs over, meestal tijdens de mentorles. Dat mediawijsheid een onderwerp is waar ook onze studenten de noodzaak van inzien, blijkt ook wel uit het feit dat er een aantal van mijn studenten ermee aan de slag gaat voor hun beroepsopdracht.”

Het thema daarbij is ‘De jeugd van tegenwoordig’, vertelt Leonoor. “Studenten kunnen daar hun eigen invulling aan geven, iets behandelen wat ze zelf belangrijk vinden. Daar maken ze dan bijvoorbeeld een short movie, een podcast of een reclamefilmpje over. Twee van de studenten die voor het onderwerp mediawijsheid hebben gekozen richten zich specifiek op beeldschermgebruik. De derde is een meisje met een eigen YouTube-kanaal, een influencer die onderzoekt wat de invloed daarvan op haar eigen leefkwaliteit is. Het mooie is dat deze studenten hun productie later tonen en bespreken in de hele klas; ook de anderen leren er dus weer van.”

En dat is heel belangrijk, stelt Leonoor. Zeker nu met Corona. “Corona heeft ervoor gezorgd dat studenten lange periodes vooral op de virtuele wereld zijn aangewezen. Terwijl dat heel veel energie slurpt.

"Online les heeft tot grote schade geleid."

En er ligt eenzaamheid en somberheid op de loer, weten we inmiddels. Al dat online les moeten volgen heeft tot grote schade geleid; op onze school zijn er veel depressiegevallen. En de wachtlijst voor behandeling is lang.”

Het is dus essentieel om mediawijsheid aandacht te geven. En om bewustwording in te zetten als eerste stap naar gezonder beeldschermgebruik. Want dat kan zeker; beeldschermgebruik is immers niet alleen negatief, meent Leonoor. “Het biedt ook veel nieuwe kansen. Ik geloof dat mensen nieuwe skills kunnen leren. We denken bijvoorbeeld vaak dat jongeren niet luisteren als ze over hun telefoon gebogen zitten, maar ik merk steeds vaker dat dit niet klopt. Misschien staan we wel aan de vooravond van een nieuwe evolutie en gaan we als mens allerlei nieuwe vaardigheden ontwikkelen waar we nu nog geen flauw idee van hebben.”

Mediawijsheid is wel een onderwerp dat op veel vlakken nog uitgediept moet worden. “Hoe zit het bijvoorbeeld met privacy bij online lessen? Mag je een student verplichten om zijn camera aan te zetten? Wie weet heeft hij een thuissituatie die hij helemaal niet wil tonen. En hoe ga je ermee om als een student een vlag met een omstreden politieke kleur als achtergrond kiest? Er is nog veel om over na te denken.”

Gezondheid en vitaliteit zijn belangrijk thema’s op het Mediacollege Amsterdam. “Wij werken op dit vlak samen met een duurzaamheidscoach. Doel is om tot duidelijk beleid te komen; dat is ook wat betreft mediawijsheid dé manier om problemen te voorkomen en kansen te benutten. De werkwijze van de Gezonde School - om middels effectief bewezen methodes structureel beleid neer te zetten - is ook een uitstekende manier om datzelfde doel te bereiken.”

Lees ook 'Online les, toch weg van het scherm'.

Lees ook 'Gezonde School, de podcast komt eraan'. Het Mediacollege Amsterdam figureert in de derde aflevering op 25 januari.