Twaalf procent van de jongeren heeft gehoorverlies. Al vanaf de basisschool luisteren kinderen vaak en lang naar muziek, gamen met een koptelefoon op en kijken films, series en TikToks met de volumeknop op maximaal. Hoe slecht is dat eigenlijk?
“Gehoorschade is onomkeerbaar”, vertelt Lisanne de Regt, gezondheidspsycholoog gehoorschadepreventie bij VeiligheidNL. Het kan leiden tot tinnitus. Dit is een medische term voor oorsuizen, een piep, een ruis, een brom, getik of gebonk. Of hyperacusis, een medische term die gebruikt wordt voor overgevoeligheid voor normale alledaagse geluiden. “Dat kan leiden tot communicatie-, concentratie- en slaapproblemen. Daarnaast kan gehoorschade de leerprestaties van leerlingen negatief beïnvloeden en heeft het dus grote impact op hun verdere leven.”
Weinig aandacht, grote gevolgen
“Het gaat helaas nog altijd om een te grote groep”, legt Lisanne uit. “Of het probleem ook echt toeneemt weten we niet. We hebben wel vermoedens, maar dat kunnen we niet onderbouwen. Er wordt namelijk niet structureel gescreend. Bij baby’s wordt een gehoortest afgenomen, dan vervolgens rond groep 1/2 en daarna pas op indicatie. Het wordt volledig losgelaten, terwijl je je oren wel altijd bij je hebt en blootstelt aan allerlei geluiden. Gehoorschade stapelt langzaam op en als die emmer vol is, ontstaan de problemen en dan wordt er pas gekeken naar wat de oorzaak is. Dat is dan vaak lastig vast te stellen.”
“We weten dat 27 tot 45 procent van de jongeren naar hoge volumes (70 procent of harder) luistert”, legt Lisanne uit. Het is daarom belangrijk om leerlingen, op primair en voortgezet onderwijs, zich bewuster te laten worden van het belang van een gezond gehoor. VeiligheidNL heeft daarom een online oorcheck. De test is ontwikkeld door audiologen en gratis op hun website te doen. “Er wordt gekeken naar hoe goed je woorden kunt verstaan in een ruis. Het is geen diagnostische test, maar wel een mooie laagdrempelige manier om je gehoor te checken.”
Een gehoorvriendelijke schoolomgeving
Omdat jongeren zich niet genoeg bewust zijn van het belang van een gezond gehoor, is het belangrijk om hier aandacht aan te besteden. Met het thema Gehoor creëer je bewustzijn onder leerlingen, docenten en ouders en voorkom je blijvende schade. “Het is belangrijk dat deze voorlichting wordt gegeven, het liefst al vanaf groep 1. Spelenderwijs leren ze leerlingen over het belang van hun oren en wat geluid doet.”
Daarnaast is het belangrijk om het ook echt in het schoolgebouw te laten leven, benadrukt Lisanne. “Ga in gesprek met het team en stel een beleid op. Zo creëer je draagvlak binnen het team. Maak bijvoorbeeld afspraken over geluidsniveaus tijdens evenementen op school. Soms staan er enorme boxen op een schoolfeest en staan de leerlingen er pal naast. Er is nog veel onwetendheid helaas.” Bij een gehoorvriendelijke schoolomgeving hoort ook een goed klimaat voor gymdocenten. “Zij moeten vanuit de arbowet beschermd zijn, maar in de praktijk zien we dat nog veel te weinig. En dat terwijl gymzalen vreselijk galmen. Dat is heel schadelijk voor het gehoor.”
Lisanne ziet in de praktijk dat scholen vaak denken dat het een erg complex onderwerp is. “Ze zitten er helemaal niet in. Daarom hebben wij in samenwerking met KNO-artsen een gratis voorlichtingsles gemaakt en deze kunnen ze gratis aanvragen bij ons. Zo hopen we die terughoudendheid weg te nemen.”
Aan de slag met gehoor
Wil jij leerlingen bewuster maken van het belang van een gezond gehoor en wat ze kunnen doen om hun gehoor gezond te houden? Ga dan aan de slag met de informatie en tips op Gezondeschool.nl. Ga naar het thema voor jouw onderwijstype:
Gehoor voor het primair onderwijs
Gehoor voor het gespecialiseerd onderwijs
Over de expert: Lisanne de Regt
Lisanne de Regt is expert bij kenniscentrum VeiligheidNL op het gebied van gehoorschade en de preventie ervan. Ze heeft een achtergrond in gezondheidspsychologie en veel ervaring met het ontwikkelen en uitvoeren van voorlichting en preventieve interventies. De focus van haar werk ligt bij jeugd en werknemers in lawaaiberoepen. Lisanne vertaalt theorie naar de praktijk en stimuleert professionals om aan de slag te gaan met gehoorschadepreventie.